Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học

MỤC LỤC
NỘI DUNG
TRANG
Phần 1. Mở đầu
1.Mục đích của sáng kiến
2
2.Tính mới và ưu điểm nổi bật của SK
6
3.Đóng góp của SK
6
Phần 2. Nội dung
Chương 1: Khái quát thực trạng đạo đức của học sinh ở lớp Một.
8
Chương 2: Những giải pháp đã được áp dụng.
10
Chương 3: Kiểm chứng các giải pháp.
20
Phần 3. Kết luận
22
Phần 4. Phụ lục
Tài liệu tham khảo
24
Kí hiệu viết tắt:
 +GV: giáo viên
+HS: học sinh
+Phòng GD&ĐT: Phòng Giáo dục và đào tạo
+SKKN: sáng kiến kinh nghiệm
+SK: sáng kiến
Phần 1: MỞ ĐẦU
1. Mục đích của sáng kiến
*Tầm quan trọng của giáo dục đạo đức cho học sinh
	Giáo dục đạo đức là một bộ phận quan trọng của quá trình sư phạm, đặc biệt là ở Tiểu học. Nó nhằm hình thành những cơ sở ban đầu về mặt đạo đức cho học sinh, giúp các em có ứng xử đúng đắn qua các mối quan hệ đạo đức hàng ngày. Nhân cách của học sinh Tiểu học thể hiện trước hết qua cách ứng xử. Điều này thể hiện qua thái độ cư xử đối với ông bà, cha mẹ, mọi người xung quanh, với thầy cô giáo và bè bạn trong lớp, qua thái độ học tập và rèn luyện hàng ngày. Đó là cơ sở quan trọng của việc hình thành những nguyên tắc, chuẩn mực hành vi đạo đức của học sinh Tiểu học. Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú trọng đến việc bồi dưỡng và xây dựng những con người xã hội chủ nghĩa. Trong nhiều bài viết, bài nói chuyện của mình Người đều nhấn mạnh: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa”. Con người mới xã hội chủ nghĩa là những người có đạo đức và tri thức, là những người “ vừa hồng, vừa chuyên”. Thực hiện lời dạy của Bác và để góp phần cùng với nhà trường nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh, ngoài việc giảng dạy các bộ môn văn hóa, học tập các kiến thức về khoa học, xã hội trên lớp, học sinh còn phải tu dưỡng và rèn luyện về đạo đức, kỹ năng sống, kỹ năng hòa nhập với cộng đồng, kỹ năng ứng xử, trong đó trau dồi, rèn luyện đạo đức là vấn đề hàng đầu, vì đạo đức là nền tảng của gia đình, nền tảng của xã hội và hình mẫu cho các em học sinh học tập và rèn luyện. Đẩy mạnh việc giáo dục đạo đức học sinh thông qua các hoạt động trong nhà trường, góp phần chuyển biến nhận thức của học sinh, qua đó giúp các em có ý thức trong từng việc làm, từng hành động, giúp các em sống có ý tưởng, có ước mơ, nhận thức được những cái hay, cái đẹp trong cuộc sống.
 Khi nói đến nhân cách của việc học trong chế độ mới chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Bây giờ phải học; học để yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, yêu đạo đức”. Học để có đạo đức, để hành động có đạo đức, để yêu đạo đức. Đó là một tư tưởng lớn của thời đại, một định hướng đúng đắn và quan trọng của nền giáo dục hiện đại. Thái độ đặc biệt coi trọng nhân cách đã được Hồ Chủ Tịch dạy: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó”. Đức là nền tảng tạo đà cho tài phát triển, tài làm cho đức phát triển toàn diện vững chắc làm gia tăng các giá trị xã hội cho mỗi người.
Người Việt Nam từ xưa đã có biết bao truyền thống tốt đẹp. Truyền thống tôn sư trọng đạo được người Việt Nam tôn vinh, người thầy được kính trọng và đề cao. Song, do sự du nhập của nhiều nguồn văn hóa không lành mạnh và do cơ chế thị trường kinh tế chạy theo lợi nhuận thì việc giáo dục đạo đức có ít nhiều ảnh hưởng. Trước đây trong các trường học, hiện tượng vô lễ với giáo viên, nói tục chửi bậy là rất hiếm, ý thức kỷ luật của học sinh rất tốt, tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái là rất cao. Trong gia đình con cháu yêu thương ông bà, cha mẹ:
“Một lòng thờ mẹ kính cha
 Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”.
Song cũng thật đáng buồn là hiện nay chất lượng đạo đức đang bị suy giảm xuống trông thấy, trong các nhà trường hiện tượng vô lễ, nói tục chửi bậy tăng lên, phong trào học tập đi xuống, hiện tượng lười học, chán học tăng vọt, truyền thống tôn sư trọng đạo bị chà đạp. Ngoài xã hội xuất hiện nhiều tiêu cực, tệ nạn xã hội gia tăng và tràn lan khắp mọi nơi. Có những gia đình cha mẹ mải chạy theo cơn lốc xoáy của kinh tế thị trường, bị cuốn theo tiền tài danh vọng mà quên đi trách nhiệm giáo dục con cái và chính sự thiếu quan tâm giáo dục của gia đình làm cho chúng trở thành những đứa con bất hiếu,đạo đức bị giảm sút. Trước thực trạng đó đạo đức càng trở nên cần thiết và quan trọng. Thế hệ trẻ hôm nay là tương lai của đất nước ngày mai, nếu chỉ chú trọng vào giáo dục “trí dục” mà xem nhẹ giáo dục “đức dục” thì xã hội sẽ ra sao. Lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói:
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”.
 Vì vậy, mọi nhà trường tiến bộ, hướng về tương lai nhất thiết phải coi trọng và ngày càng làm tốt hơn việc bồi dưỡng đạo đức mới cho thế hệ trẻ đang lớn lên và tiến hành ngay từ bậc Tiểu học. Chính vì lí do đó, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học” để góp phần làm nền tảng, hành vi đạo đức cho các em trong cư xử với ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo, với mọi người và bạn bè cùng trang lứa.
*Mục đích nghiên cứu:
Việc giáo dục đạo đức là vấn đề cấp thiết không chỉ ở một quốc gia nào. “Trong tương lai tri thức là quyền lực, giáo dục đạo đức là chìa khóa cuối cùng mở cánh cửa vào tương lai”. Đảng và nhà nước ta cũng xác định được rằng giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Để giáo dục đạo đức cho các em nhiệm vụ đó trước hết của các thầy cô giáo. Trên cơ sở điều tra chất lượng giáo dục đạo đức đạo đức của học sinh lớp 1A trường Tiểu học Hiên Vân, từ đó rút ra một số kết luận về tâm lý lứa tuổi điển hình, đề xuất một số biện pháp giáo dục đạo đức nhằm nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh của trường Tiểu học Hiên Vân nói chung. Việc tìm hiểu và đánh giá chất lượng đạo đức học sinh nhằm giúp giáo viên nắm được tình hình đạo đức của lớp mình, trường mình, nhìn nhận được thái độ, ý thức của học sinh, hiểu được yếu tố và nguyên nhân nào đã tác động đến đạo đức của các em. Từ đó tìm cho mình phương pháp giảng dạy thông qua các môn học và các hoạt động tập thể có hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục đạo đức cho các em học sinh nhằm nâng cao chất phẩm chất đạo đức cho các em học sinh, cũng từ đó rút ra cho bản thân những bài học quý báu trong việc hình thành nhân cách học sinh Tiểu học.
Xã hội phát triển kéo theo nhiều hệ lụy như sự bùng nổ của công nghệ thông tin, sự hội nhập của nhiều nền văn hóa của các nước phương tây, của lối sống thực dụng Gia đình, cha mẹ phải bươn chải trong công cuộc mưu sinh, bỏ quên con cái, dẫn đến sự buông lỏng trong quản lý, điểm tựa gia đình đối với các em không còn nữa. Đã có thời gian chúng ta chỉ coi trọng việc dạy văn hóa sao cho học sinh học thật giỏi mà quên đi điều quan trọng là dạy cho học sinh “Học làm người”, quên đi việc tạo cho các em có một sân chơi với các trò chơi mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, các em không được cung cấp những kỹ năng sống, kỹ năng hòa nhập cộng đồng. Ngoài việc học văn hóa, số còn lại thì không quan tâm đến mọi việc xảy ra chung quanh, lạnh lùng, vô cảm chỉ biết sống cho riêng mình. Thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 07/11/2007 của Bộ Chính trị về tổ chức “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” và công văn số 307/KH- Bộ GDĐT về kế hoạch triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” như một làn gió mới mang đến sự lạc quan và là kim chỉ nam để thôi thúc tôi thực hiện ý tưởng này.
Trong công cuộc đổi mới vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học được đặt ra với yêu cầu bức thiết:
- Đảm bảo cư xử với học sinh Tiểu học như một chỉnh thể, một nhân cách đang hình thành. Nhà trường cần được giáo dục toàn diện, thực hiện tốt các tiêu chuẩn quốc gia đối với một trường Tiểu học.
- Cần đảm bảo sự bình đẳng trong học sinh để hình thành và phát triển đạo đức. Quan tâm đặc biệt đến những học sinh đang gặp khó khăn bất lợi.
- Cần có sự định hướng đúng đắn cho sự phát triển đạo đức tiếp theo của học sinh sau bậc Tiểu học.
Với những yêu cầu trên, nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội cần nhận thức đầy đủ và có trách nhiệm cùng với các nhà quản lý giáo dục tiến hành các hoạt động giáo dục thiết thực để giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học.
*Nhiệm vụ cần giải quyết:
- Phân loại đối tượng học sinh theo kết quả báo cáo đầu năm.
- Quan tâm đến các biểu hiện hành vi đạo đức của học sinh trong các buổi sinh hoạt dưới cờ, trong các thời gian nghỉ giải lao và các hoạt động khác của học sinh trong thời gian đến trường.
- Hàng ngày theo dõi sát thực những đối tượng học sinh thường gây gổ với bạn bè, nói tục chửi thề...
- Thông qua tổ chức các phong trào vui chơi cho các em.
- Thực hiện viết sáng kiến kinh nghiệm trong thời gian quản lí, theo dõi học sinh cho đến thời gian thực hiện hoàn thành sáng kiến 
-Từng bước nâng cao chất lượng đạo đức của học sinh.	 
2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của SK
*Mục đích của SKKN là những giải pháp SKKN đưa ra được phổ biến rộng rãi tới nhiều GV đứng lớp. Đặc biệt là GV mới ra trường kinh nghiệm còn ít. Từ đó giải quyết được những vấn đề của việc rèn nền nếp học sinh. Qua đó ý thức đạo đức của học sinh ở trường nói riêng và ý thức con người nói chung nói chung sẽ có sự tiến bộ rõ ràng.
* Được áp dụng rộng rãi trong năm học, giáo viên dễ dàng áp dụng vào các học sinh ý thức đạo đức chưa tốt. 
*SKKN với các giải pháp:
- Các giải pháp của sáng kiến được đưa ra từ lý luận thực tiễn một cách hệ thống, dễ hiểu và dễ áp dụng với các đối tượng GV và HS.
- Các giải pháp của SKKN được cụ thể hóa thông qua các lỗi của HS mắc hàng ngày khi học tập cũng như vui chơi.
- Những giải pháp được đưa ra khi hiểu rõ bản chất của vấn đề nhằm nâng cao ý thức đạo đức cho học sinh nói chung.
*SKKN được áp dụng lần đầu thực tiễn tại đơn vị vào năm học 2018-2019. Ưu điểm nổi bật của SK là ý thức đạo đức của học sinh tăng lên đáng kể, HS biết cư xử lễ phép, đúng mực,làm tiền đề rèn đạo đức cho các lớp trên.
3. Đóng góp mới về khoa học của sáng kiến
Trên cơ sở khoa học, tầm quan trọng của đạo đức với học sinh trong nhà trường phổ thông, SKKN đã tiếp cận được đối tượng nghiên cứu. Bằng những biện pháp cụ thể, những tìm tòi khoa học của bản thân, mỗi GV giảng dạy ở khối 1 đã có nhiều bước đổi mới phương pháp quản lí học sinh. Sáng tạo trong dạy học, nghiên cứu khoa học là một việc làm hết sức quan trọng và cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng đạo đức cho học sinh, là tiền đề cho việc rèn nền nếp và đạo đức học sinh ở các lớp trên.
Phần 2.NỘI DUNG
Chương 1:KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC Ở LỚP MỘT TRƯỜNG TIỂU HỌC HIÊN VÂN 
1. Đặc điểm tình hình nhà trường
a) Nhà trường
 Được sự chỉ đạo sát sao của Sở giáo dục, Phòng giáo dục, được sự giúp đỡ nhiệt tình có hiệu quả của các cấp các ngành; các bậc phụ huynh học sinh nhiệt tình luôn tạo điều kiện tốt nhất để các giáo viên hoàn thành nhiệm vụ năm học.
b) Giáo viên
 Phần lớn là những cán bộ giáo viên có thâm niên từ 5 năm trở lên, 98% là nữ. Tất cả các đồng chí giáo viên trong trường đều biểu lộ tình đoàn kết thân ái giúp đỡ lẫn nhau. Các đồng chí xuất thân từ nhiều nguồn đào tạo khác nhau, tuổi đời, tuổi nghề cũng có nhiều khác biệt. Cả tập thể ấy mang theo phong tục tập quán của nhiều địa phương khác nhau, cá tính, năng lực, sở trường khác nhau nhưng trước yêu cầu của công việc, dưới sự lãnh đạo ban giám hiệu, các đồng chí đã tập hợp thành một khối xây dựng một tổ ấm đoàn kết nhất trí, khắc phục những mặt yếu, phát huy những mặt mạnh cùng nhau gánh vác công việc chung để đẩy mạnh công tác giáo dục của nhà trường.
c) Học sinh
 Các em học sinh hầu hết là con em nhân dân lao động ở địa phương xã Hiên Vân cũng như nhiều trường khác, đó là một tập thể nam nữ Thiếu niên Nhi đồng sôi nổi hiếu động, có nhiều mặt tốt cần phát huy nhưng cũng có những biểu hiện ứng xử chưa hay của một số học sinh cá biệt. Một số nhỏ học sinh về mặt ý thức chấp hành kỷ luật, nội quy của lớp và của nhà trường chưa tốt vẫn còn ở rải rác các lớp. Mặt khác, còn có một số không nhỏ phụ huynh học sinh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, việc học hành, tu dưỡng rèn luyện đạo đức của các em còn phó mặc cho nhà trường và các thầy cô giáo.Trước tình hình này thôi thúc nhà trường phải tập trung suy nghĩ cải tiến cách dạy, cách giáo dục học sinh phát triển toàn diện đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện nay. 
2. Chất lượng đạo đức của học sinh hiện nay ở trường Tiểu học Hiên Vân
Muốn có biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh thì phải nắm chắc và đánh giá đúng tình hình đạo đức của học sinh trường mình. Tôi đã dùng nhiều hình thức điều tra như nghiên cứu hồ sơ, học bạ, nghiên cứu dư luận của giáo viên, của cha mẹ học sinh và nhân dân địa phương, theo dõi các hoạt động của học sinh trên lớp cũng như các buổi sinh hoạt tập thể ngoài trời. Qua điều tra tôi thấy, nhìn chung các em đều tốt, đều mong muốn xây dựng lớp mình thành lớp tốt. Riêng một số em có biểu hiện sai về mặt đạo đức đều rơi vào những em có năng lực, phẩm chất, kỹ năng chưa hoàn thành; Số còn lại là do những yếu tố ảnh hưởng bởi những tác động xấu, chưa có ý thức phân định và tiếp thu một cách có chọn lọc. Hơn nữa đây cũng là độ tuổi rất hiếu động, còn thích ham chơi, ý thức định hướng chưa rõ ràng. Sự thiếu quan tâm từ phía gia đình: Cha mẹ vì quá bận rộn không có điều kiện thời gian để chăm sóc con cái; không khí gia đình cũng ảnh hưởng rất lớn đến các em như cha mẹ bỏ nhau, cha mẹ không hòa thuận khiến các em thiếu thốn tình yêu thương, nghe lời rủ rê của những kẻ xấu, xa lánh những người bạn tốt từ đó trở nên hư hỏng. Những em này thường có biểu hiện rất đa dạng, có thể xếp thành mấy nhóm như sau:
*Ở trường:
 - Thiếu ý thức tổ chức kỷ luật, chây lười trong học tập, lao động; Học bài, làm bài không đầy đủ. Ăn mặc chưa sạch sẽ, không tuân thủ theo quy định của trường.
- Thiếu lễ phép với thầy cô giáo; lừa dối thầy cô giáo; 
- Phá phách tài sản của nhà trường, của bạn; gây gổ đánh nhau với bạn bè trong lớp, trong trường, nói tục, chửi bậy, ăn cắp vặt, 
*Ở ngoài trường:
- Thiếu lễ phép với cha mẹ, người lớn, nói dối gia đình, gây mất trật tự làng xóm 
- Một số học sinh cá biệt có những biểu hiện gần giống hành vi trẻ lang thang phạm pháp như: Trộm cắp, đánh nhau, lừa dối gia đình để lấy tiền tiêu sài.
Qua những năm trực tiếp giảng dạy ở lớp 1, tôi nhận thấy cách ứng xử, giao tiếp với người lớn, thầy cô, bạn bè của học sinh ở đây chưa được tốt. Cụ thể như sau:
Năm học
Sĩ số
Ứng xử tốt
Ứng xử với người lớn, thầy cô chưa đạt
Chưa biết giúp đỡ, xưng hô, ứng xử với bạn bè
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
2017-2018
32
22
77%
6
11,5%
4
11,5%
2018-2019
40
28
70%
6
15%
6
15%
Đầu năm 2019-2020
32
25
78,1%
3
9,4%
4
12,5%
Qua thực tế tìm hiểu thực trạng trên, cho thấy nguyên nhân là:
- Giáo viên chưa kịp thời sửa sai hành vi đạo đức khi các em vi phạm.
- Việc kết hợp 3 môi trường giáo dục chưa chưa chẽ, chưa thường xuyên vì vậy đôi lúc chưa uốn nắn kịp thời những sai lệch của các em ở gia đình, xã hội.
- Đặc trưng của môn đạo đức lớp 1 ít bài dạy liên quan đến hành vi ứng xử giao tiếp với người lớn, bạn bè xung quanh nhưng giáo viên ít liên hệ, lồng ghép giáo dục những hành vi đạo đức mà các em còn hạn chế.
Tôi cho rằng những em học sinh chưa biết cách ứng xử tốt này nếu được giáo dục đúng cách thì sẽ trở thành những học sinh ngoan, học giỏi, có ích cho gia đình, nhà trường, xã hội. Vì vậy không thể giáo dục các em theo từng phần, từng mặt riêng biệt mà luôn phải giáo dục toàn bộ nhân cách.
Chương 2:NHỮNG GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP ĐÃ ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU TẠI ĐƠN VỊ
1. Các giải pháp giáo dục đạo đức, hành vi ứng xử cho học sinh
 Tuổi học sinh Tiểu học là giai đoạn lĩnh hội các Chuẩn mực đạo đức, hành vi ứng xử và quy tắc hành vi đạo đức một cách hệ thống. Hơn nữa, nhà trường còn kiểm tra việc thực hiện các chuẩn mực đạo đức, hành vi ứng xử một cách thường xuyên và có mục đích. Việc giáo dục đạo đức, hành vi ứng xử cho học sinh không tách rời việc giáo dục nhân cách học sinh và có thể thực hiện với nhiều hình thức thích hợp, đa dạng trong đó nổi bật là các hình thức sau:
a) Giáo dục đạo đức, hành vi ứng xử của học sinh thông qua quá trình đứng lớp và dạy học các môn học khác
 Trước hết phải nói tới quá trình dạy học môn Đạo đức ở trường. Thông qua môn học này mà học sinh có được một hệ thống khái niệm, tri thức đạo đức. Nhờ đó học sinh có thể hiểu được mục đích hành động, biết được cần phải làm gì, phân biệt được “cái tốt và cái xấu”, “cái đạo đức và cái vô đạo đức” Trên cơ sở đó, các em định hướng đúng trong các hiện tượng phong phú và phức tạp ở quanh mình và có được tính tự giác trong quá trình học tập. Ở bậc Tiểu học, việc dạy và học môn Đạo Đức với tư cách là môn học cũng có tác dụng đặc biệt; thông qua việc dạy học môn Đạo Đức nhằm thực hiện được các nhiệm vụ:
 - Cung cấp cho học sinh các tri thức sơ đẳng về các chuẩn mực đạo đức gắn với kinh nghiệm sống, giúp học sinh hình thành, định hướng về giá trị đạo đức, biết các nghĩa vụ, trách nhiệm và phân biệt được cái đúng cái sai, cái thiện cái ác. Từ đó có nguyện vọng thông qua hoạt động mà đưa các chuẩn mực, các giá trị ấy vào mọi lĩnh vực của cuộc sống (phù hợp với trình độ nhận thức, tập quán hành vi đạo đức đang hình thành ở mỗi em).
 - Trên cơ sở đó giúp các em tập luyện trong đời sống thực tế, hình thành các hành vi, tập quán hành vi lành mạnh, góp phần tạo nên lối sống phù hợp với các chuẩn mực đạo đức văn hóa.
 Nếu thực hiện tốt các nhiệm vụ trên chúng ta đã và sẽ đặt được những viên gạch hồng đầu tiên trong quá trình giáo dục, bồi dưỡng hình thành cơ sở ban đầu của tư cách đạo đức người công dân, người chiến sĩ, những người chủ tương lai của đất nước, của dân tộc. Các em cũng hiểu bổn phận, nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong các mối quan hệ xã hội, đòi hỏi trong giao lưu, giao tiếp ứng xử phải tuân theo các chuẩn mực đạo đức, nhất là trong điều kiện xã hội phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ và phức tạp trong cơ chế thị trường. Cụ thể là:
 + Các quan hệ với gia đình (cha mẹ, ông bà, anh chị em);
 + Quan hệ với nhà trường (thầy cô giáo, bạn bè);
 + Quan hệ với cộng đồng (làng xóm, đoàn thể, xã hội);
 + Thái độ và quan hệ với lao động, với công việc hàng ngày;
 + Thái độ và quan hệ với tài sản công cộng, với môi trường, với các di sản văn hóa, với thiên nhiên, ;
 + Ý thức về nghĩa vụ đối với Tổ quốc, đối với dân tộc;
 + Ý thức đối với trách nhiệm bổn phận, lợi ích chính đáng của bản thân, 
 Ngoài môn Đạo đức, tất cả các môn học khác ở Tiểu học, đặc biệt là môn Tiếng Việt, Tự nhiên và Xã hội, môn Toán đều có khả năng tiềm tàng, nếu được khai thác tốt, đúng hướng, nhằm vào việc giáo dục đạo đức. Chẳng hạn ở môn Tiếng Việt qua các câu chuyện kể, các bài văn, bài thơ có nội dung phong phú, sinh động ca ngợi vẻ đẹp của đất nước, ca ngợi văn hóa, các tập quán truyền thống tốt đẹp của đất nước, của dân tộc nếu được khai thác, tiến hành đúng đắn sẽ mở rộng được kiến thức về đạo đức, về truyền thống văn hóa, về kinh nghiệm, lối sống mang tính dân gian, phản ánh bản sắc đạo đức của dân tộc. Tất cả sẽ giáo dục, bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc và kể cả các chuẩn mực sơ giản trong giao tiếp, ứng xử về đạo đức 
 Khi hướng dẫn học sinh học bài, làm bài nhờ vận dụng đúng các nguyên tắc và phương pháp giáo dục và dạy học sẽ giúp học sinh đi từ mức độ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp và nâng cao dần, sẽ tập luyện cho học sinh thói quen vượt khó khăn hoàn thành nhiệm vụ học tập, bước đầu hoàn thành các phẩm chất ý chí, các nét tính cách, lòng yêu chân lý, yêu văn hóa khoa học. Cũng nhờ vậy mà tầm mắt của các em ngày càng mở rộng, càng phong phú thêm, góp phần làm cho kiến thức đạo đức, thái độ đạo đức về cuộc sống, vốn sống, kinh nghiệm sống của các em phát triển dần.
 Trong quá trình học tập cùng nhau, các mối quạn hệ về lợi ích giữa cá nhân với tập thể sẽ hình thành tinh thần đoàn kết gắn bó với nhau vì lợi ích chung cũng sẽ phát triển nâng cao dần. Hơn thế nữa do được giáo dục tốt, được gia đình quan tâm theo dõi, chăm sóc hàng ngày, học sinh dần dần sẽ ý thức được mối quan hệ giữa cá nhân với tư cách là con cái, là học sinh với lợi ích của gia đình và bản thân. Tất cả sẽ là cơ sở để xây dựng nên ý thức của học sinh về nghĩa vụ, trách nhiệm, về bổn phận với mọi người, với gia đình và xa hơn nữa là với xã hội. Khi hoàn thành tốt các nhiệm vụ học tập, phù hợp với sự mong đợi của gia đình, của xã hội, các em sẽ được đánh giá, khen thưởng, sẽ hình thành được những tình cảm trong sáng, tích cực phù hợp với lứa tuổi học đường. 
 Tất nhiên đều cần và có thể bồi dưỡng cho các em thông qua việc dạy môn Đạo đức và quá trình dạy học nói chung ở Tiểu học. Các quan hệ nêu trên đòi hỏi phải có sự phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội nhằm vào mục tiêu chung: Bồi dưỡng, hình thành nhân cách của người công dân tương lai từ trong nhà trường Tiểu học.
Ngoài việc giáo dục hành vi ứng xử với người lớn, thầy cô, bạn bè cho các em thông qua môn học đạo đức bắt buộc trong chương trình, trong quá trình giảng dạy, tôi đều tận dụng tối đa việc giáo dục cho các em thông qua giao tiếp giữa giáo viên – học sinh và lồng ghép giáo dục kịp thời qua nội dung môn học khác có liên quan với việc giáo dục đạo đức học sinh. Việc giáo dục đạo đức học sinh thông qua giao tiếp trong quá trình dạy học giúp tôi điều chỉnh kịp thời những hành vi chưa đạt ở học sinh khi nói chuyện với thầy cô, người lớn cần phải dạ thưa, nói có đầu có đuôi, không nói cộc lốc, trống không. Khi nhận vật gì mà người lớn đưa đều phải nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn 
Ví dụ: Khi đặt câu hỏi cho học sinh: “Tại sao ở Đà Lạt có nhiều hoa, quả, rau xứ lạnh ?” nếu học sinh trả lời: “Vì khí hậu mát mẻ” thì tôi liền yêu cầu em trả lời lại cho có đầu có đuôi và phải có lời “Thưa cô” đầu tiên khi trả lời câu hỏi: “Thưa cô, vì ở Đà Lạt có khí hậu mát mẻ quanh năm”. Hoặc khi học sinh lên bảng làm bài tôi đưa cho em một viên phấn để viết bảng. Nếu như em chỉ nhận bằng một tay và không nói lời cảm ơn, tôi cũng liền nhắc nhở cho các em khi nhận vật gì của người lớn trao cũng phải nhận bằng hai tay và nói lời cảm ơn Đến cuối tiết học khi nhận xét, tôi nhắc lại những hành vi chưa đúng của học sinh và liên hệ giáo dục cách giao tiếp ứng xử với người lớn cho đúng mực.
Đối với việc giáo dục học sinh thông qua nội dung bài học tôi cũng tận dụng kịp thời để giáo dục hành vi đạo đức của các em. Như vậy, với việc giáo dục học sinh trong mọi hoạt động dạy học, giúp học sinh lớp tôi có những hành vi ứng xử tiến bộ rõ rệt các em biết nói dạ thưa với người lớn, xưng hô đúng mực với bạn bè, thầy cô giáo và các em học sinh ở những lớp dưới.
b) Giáo dục đạo đức, hành vi ứng xử thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp
 - Tổ chức các buổi sinh hoạt dưới cờ vào mỗi thứ hai hàng tuần, biểu dương các tập thể, cá nhân, uốn nắn những thiếu sót và giới thiệu, định hướng những nội dung cần giáo dục cho học sinh.
 - Tổ chức tốt các ngày chủ điểm trong năm học gắn với kỷ niệm các ngày lễ lớn của dân tộc; thông qua đó giáo dục truyền thống cách mạng, lòng tự hào dân tộc, ý chí quật cường và tình yêu quê hương đất nước cho học sinh. Thông thường mỗi tháng trong năm học đều có ngày lễ lớn chẳng hạn: Kỷ niệm cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9; Ngày 15/10: Bác Hồ gửi lá thư cuối cùng cho ngành giáo dục - Đào tạo trước khi Bác ra đi, đồng thời cũng là ngày anh Nguyễn Văn Trỗi hy sinh; Ngày 20/10: Thành lập Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam. 20/11; Ngày nhà giáo Việt Nam; 22/12: Ngày thành Quân đội nhân dân Việt Nam, ngày quốc phòng toàn dân; 03/02: Ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam; 08/3: Ngày Quốc tế phụ nữ và khởi nghĩa Hai Bà Trưng; 26/3: Ngày thành lập Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh; 10/3 âm lịch (thường vào tháng 4 dương lịch): Ngày giỗ Tổ Hùng Vương; 30/4: Ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước; 19/5: Kỷ niệm ngày sinh của Hồ Chủ Tịch; 01/6: Ngày Quốc tế Thiếu nhi; 27/7: Ngày Thương binh liệt sĩ Ngoài ra còn nhiều ngày kỷ niệm khác nữa. Dựa vào các ngày lễ vừa nêu trên, có thể tổ chức cho các em sinh hoạt theo chủ đề với nhiều nội dung phong phú chẳng hạn:
 + Tháng 9-10: Hãy nói gì về kỷ niệm một ngày khai trường để lại cho em nhiều ấn tượng sâu sắc nhất. Hãy nói và kể những công việc em đã làm để làm sạch đẹp trường lớp ;
 + Tháng 11: Trao đổi về tình thầy trò, ca hát, đọc thơ, kể chuyện, tiểu phẩm nói về thầy giáo, cô giáo;
 + Tháng 12: Hãy tìm tấm gương về người con anh hùng của đất nước, của quê hương;
 + Tháng 01-02: Mùa xuân và ước mơ của các em về nghề nghiệp; tìm hiểu lịch sử truyền thống nhà trường, truyền thống văn hóa địa phương.
 + Tháng 3: Hãy nói tình cảm của mình với bà, với mẹ, cô giáo; hát những bài hát về bà, mẹ, cô giáo, ;
 + Tháng 4: Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về Quân đội nhân dân Việt Nam;
 + Tháng 5: Trao đổi về thái độ học tập, về 5 điều Bác Hồ dạy, nói những gì em biết về thời niên thiếu của Bác Hồ, 
 Với những chủ đề trên, các em trao đổi, thảo luận sôi nổi, được phép trình bày quan điểm riêng của mình về chủ đề đó. Giờ sinh hoạt trở nên hấp dẫn, hứng thú và qua đó, giáo viên chủ nhiệm nắm bắt được suy nghĩ và hành động của học sinh trên cơ sở đó có biện pháp giáo dục đạo đức cho phù hợp.
 - Tổ chức cho học sinh tiếp xúc, giao lưu trò chuyện với người thật việc thật. Nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn tùy nội dung cần giáo dục thông qua các ngày lễ ấy nhà trường mời các vị lão thành cách mạng, các anh hùng lực lượng vũ trang, những người đạt thành tích cao trong lao động sản xuất, , về trường gặp gỡ, trò chuyện, giao lưu với học sinh.
 - Đẩy mạnh các hoạt động thiết thực phù hợp với lứa tuổi mang tính giáo dục như:
 + Hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao (yêu quê hương đất nước, mừng Đảng mừng xuân, nhớ ơn Bác Hồ, hướng về ngày 20/11, ). Đây là loại hình hoạt động khá hấp dẫn đối với học sinh Tiểu học, thu hút được nhiều em tham gia.
 + Hoạt động đền ơn đáp nghĩa như: Áo lụa tặng bà, chăm sóc giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ, viếng và chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, trồng cây nhớ ơn Bác, 
 + Hoạt động mang tính giáo dục lòng nhân ái như tham gia các đợt ủng hộ đồng bào bị thiên tai, bão lụt, tham gia các chương trình vì người nghèo, phong trào giúp bạn vượt khó, 
 - Tổ chức các hoạt động tập thể trong phạm vi toàn trường tạo điều kiện để các em hình thành các mối quan hệ, gắn bó với nhau vì quyền lợi, danh dự chung, gây niềm vinh dự, tự hào về lớp mình, rất có ý nghĩa và tác dụng sâu sắc đến nhận thức, tình cảm của học sinh. Thực tế hoạt động tập thể của các nhà trường có thể là các hoạt động như: Lao động tập thể, các cuộc thi tài năng, sáng kiến của cá nhân, tổ chức giao lưu trong tập thể giữa các khối lớp, ... Mỗi giáo viên cần nhận thức về tác dụng giáo dục của tập thể, biết dựa vào các giai đoạn hình thành và phát triển của tập thể và các nhiệm vụ giáo dục để tìm ra các biện pháp, hình thức tổ chức giáo dục trong tập thể đạt tới hiệu quả giáo dục theo mục tiêu của cấp học. Từ đó nếp sống đạo đức của các em sẽ có chuyển biến tốt, trước hết là tinh thần đoàn kết, ý thức tập thể, biết giúp đỡ nhau trong mọi hoạt động. Qua hoạt động tập thể, lòng nhân ái, tính vị tha, tinh thần dũng cảm, trách nhiệm vì tập thể được thể hiện rõ và chính những hoạt động đó đã đẩy mạnh phong trào học tập của các em hơn.
 Để các hoạt động nêu trên được thực hiện có hiệu quả góp phần tích cực trong công việc giáo dục đạo đức cho học sinh người giáo viên cần lưu ý: Phát huy vai trò, chức năng của các tổ chức và cá nhân trong nhà trường trong đó giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò rất quan trọng. Phối hợp tốt các tổ chức đoàn thể ngoài nhà trường như: Hội cha mẹ học sinh, các cấp chính quyền địa phương trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh.
Việc sinh hoạt tập thể như sinh hoạt dưới cờ đầu tuần, sinh hoạt vui chơi, lao động đều góp phần vào việc giáo dục những hành vi ứng xử cho học sinh đạt hiệu quả. Tuy nhiên việc tổ chức cho học sinh hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là để cho học sinh được vui chơi lành mạnh. Để giáo dục kịp thời những hành vi ứng xử trong các buổi sinh hoạt tập thể, tôi luôn lồng ghép những nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh như kể chuyện về gương “Người tốt – việc tốt”, tuyên dương những học sinh ngoan, lễ phép với người lớn, thầy cô. Như vậy, với cách lồng ghép vào các buổi sinh hoạt tập thể để giáo dục đạo đức cho học sinh, sự tiến bộ của các em về hành vi ứng xử ngày được nâng cao, các em ngoan hơn, ý thức hơn và biết điều chỉnh hành vi một cách tích cực. Điển hình như em Văn Minh khi vào nhận lớp hình như lúc nào tôi cũng nghe em nói chuyện với các bạn chỉ sử dụng “mày-tao” nhưng với những lần sinh hoạt tập thể tôi thấy em tiến bộ rất nhiều. Bây giờ em giao tiếp với bạn đã gọi “bạn xưng tôi”.
Ngoài ra, trong tuần tôi dành riêng một khoảng thời gian cho việc sinh hoạt Đội, qua đó tôi dạy cho các em những bài hát, kể những câu chuyện có nội dung giáo dục hành vi ứng xử tốt. Đồng thời, trong những lần sinh hoạt Đội tôi yêu cầu các em tìm những gương tốt của các bạn về chăm ngoan, lễ phép, để kể cho nhau nghe. Qua việc sinh hoạt Đội đều đặn, học sinh trước đây vốn rụt rè, nhút nhát, nhiều em khi giáo viên hỏi mãi vẫn không trả lời, hoặc không biết ứng xử giao tiếp với bạn bè, nay đã có những hành vi ứng xử tốt hơn và tiến bộ rõ rệt.
Ví dụ: Như em Tiên lúc trước khi hỏi đến em, em không trả lời, thậm chí tôi hỏi nhiều lần “Nhà em ở đâu?” em cũng không trả lời, tôi hỏi mãi em mới lí nhí trong miệng mà tôi cũng chẳng nghe được gì. Nhưng bây giờ em tiến bộ rất nhiều, em đã nói to trong những lần sinh hoạt tập thể, đồng thời cũng mạnh dạn tham gia phát biểu ý trước đám đông 
 c) Vận động mọi tổ chức, cá nhân tham gia giáo dục đạo đức,hành vi ứng xử cho học sinh
 - Xác định rõ nhiệm vụ của nhà trường, gia đình dựa trên cơ sở vai trò, chức năng và thế mạnh của mỗi bên. Nhà trường là cơ quan chuyên trách về giáo dục. Vì vậy, nhà trường và giáo viên có nhiệm vụ thông báo kết quả học tập, rèn luyện của học sinh ở trường, thông báo chủ trương, kế hoạch công tác của nhà trường cho cha mẹ học sinh. Chủ động thu hút cha mẹ học sinh tích cực tham gia công tác giáo dục. Nhà trường phải chú ý đúng mức đến một số nội dung liên quan đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh như trao đổi về ưu, như